Раштав уйӑхӗн 2-мӗшӗнче ирхи 6 сехетре Сӗнтӗрвӑрри муниципаллӑ округӗнчи Анаткас ялӗнче йывӑҫ ҫурт ҫунма тытӑннӑ. Ҫулӑм пӳрте тӗп тунӑ.
Пушара сӳнтерсен кӑмрӑк ҫинче 1969 ҫулта ҫуралнӑ арҫын виллине тупнӑ. Ҫулӑм мӗнрен тухнӑ-ха? Инкеклӗ лару-тӑру министерствин специалисчӗсем халӗ ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатаҫҫӗ.
Палӑртмалла: ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Чӑваш Енре 1419 пушар пулнӑ. Вӗсенче 60 ҫыннӑн пурнӑҫӗ татӑлнӑ.
Чӑваш Енре усӑ курман ҫӗре пусӑ ҫаврӑнӑшне кӗртессипе ҫулсеренех ӗҫлеҫҫӗ. 2023 ҫулта 7651 гектар лаптӑка пусӑ ҫаврӑнӑшне кӗртнӗ. Ку вӑл планпа пӑхса хӑварнин 76 проценчӗ пулать. Кун пирки республикӑн Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ.
2023 ҫулх кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне пирӗн республикӑра усӑ курман ҫӗр 27,8 пин гектар пулнӑ. Планпа килӗшӳллӗн ҫулталӑк вӗҫлениччен 10 пин гектара пусӑ ҫаврӑнӑшне кӗртмелле.
Ҫак енӗпе Элӗк тата Хӗрлӗ Чутай муниципаллӑ округӗсем лайӑх ӗҫленӗ.
Ума лартнӑ тӗллеве Йӗпреҫ, Канаш, Куславкка, Сӗнтӗрвӑрри, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Шӑмӑршӑ тата Ҫӗмӗрле тӑрӑхӗсенче пурнӑҫлайман.
Чӳкӗн 20-мӗшӗнче ирхине Сӗнтӗвӑрри муниципаллӑ округӗнчи Ҫатракассинчи лавккана ҫаратни пирки полицие пӗлтернӗ. Ҫак ӗҫе кам тунине тӳрех палӑртнӑ: 20 ҫулти каччӑ. Вӑл ҫур ҫул каялла кӑна тӗрмерен тухнӑ.
Вӑл ирӗке тухнӑранпа вӑхӑт нумай та иртмен - ҫак тапхӑрта каччӑ нумай хутчен йӗркене пӑснӑ. Ҫав шутра - ҫаратнӑ та. Лавккаран вӑл кассӑри укҫана, тавар илнӗ. Нухрата хайӗн ҫумӗнче тупнӑ, тавара - мунчара.
Хальлӗхе каччӑна тухса ҫӳреме чарнӑ. Кӗҫех суда ӑна арестлеме ирӗк парасси пирки ыйту тӑратӗҫ.
Чӑваш халӑхӗн музыка инструменчӗсем ҫинчен «Трактор тӑвакансен культура керменӗ» республикӑн халӑх пултарулӑх ҫуртӗнче иртнӗ семинарта сӳтсе явнӑ.
Пуян музыка культуриллӗ чӑвашсем тӗрлӗ музыка инструментне ӑсталанӑ. Анчах вӑхӑт иртнӗҫемӗн хӑш-пӗр паллӑ инструментсемех манӑҫа тухса пыраҫҫӗ. Сӑмахран, кӗсле, сӗрме купӑс, шӑпӑр. Тӑван халӑхӑмӑрӑн культуришӗн пӑшӑрхакансем авалхи чӑваш инструменчӗсемпе калас йӑла-йӗркене чӗртсе тӑратасси пирки пуҫ ватаҫҫӗ, ҫавӑншӑн чунне ыраттараҫҫӗ.
Семинара Канаш, Куславкка, Сӗнтӗрвӑрри, Вӑрмар, Шупашкар муниципаллӑ округсенчи, Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулинчи клубпа кану учрежденийӗсенче, ача-пӑча музыка шулӗсенче ӗҫлекенсем пуҫтарӑннӑ.
Чӑваш Енре «Пурӑн, чӑваш тӗрри» конкурс малалла пырать. Унӑн теми – «Ачаран пӗлекен эреш».
Пултарулӑх ӑмӑртӑвне Чӑваш наци музейӗ тата Чӑваш Енри хӗрарӑмсен канашӗ ирттереҫҫӗ. Вӗсем ӑстасене, художниксене тата дизайнерсене чӑваш тӗррине тӗпе хурса ача-пӑча валли хальхи вӑхӑтри тум хатӗрлеме сӗнеҫҫӗ.
Паянхи кун тӗлне конкурса Шупашкарти, Элӗк, Йӗпреҫ, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне муниципаллӑ округӗсенчи. Иркутск облаҫӗнчи ӑстасем 17 ӗҫ сӗннӗ. Конкурса пӗр ача пахчи тата 5 шкул хутшӑнма кӑмӑл тунӑ.
Ӗҫсене чӳк уйӑхӗн 15-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.
Шӑматкун, юпа уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, Муркаш муниципаллӑ округӗнчи Кашмашри культура ҫуртӗнче «Хӗрарӑм, сан умӑнта таятӑп пуҫӑма» республика конкурсӗн финалӗ иртнӗ.
Ун пек конкурс кӑҫалхипе пиллӗкмӗш хут иртет.
Финала 8 муниципаллӑ округри хӗрарӑмсем тухнӑ. Вӗсем — Ҫӗрпӳ, Канаш, Шупашкар, Муркаш, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗмӗрле, Йӗпреҫ тӑрӑхӗсенчен.
Конкурса хутшӑннисем хӑйсен пултарулӑхне тӗрлӗ енӗпе кӑтартнӑ. Муркаш тӑрӑхӗнчи Галина Голубева (вӑл Москакассинчи культура ҫурчӗн заведующийӗ) чӑваш апатне хатӗрлемелли конкурсра хуран кукли тата ҫӳхӳ пӗҫернӗ.
Конкурса хутшӑннӑ кашни хӗрарӑмах тӗрлӗ номинацире чысланӑ.
Чӑваш тӗнчин паллӑ сӑвӑҫи Любовь Мартьянова пурӑннӑ ҫурт ҫине асӑнӳ хӑми вырнаҫтарнӑ. Кун пирки Лидия Филиппова журналист, публицист, поэт тата ҫыравҫӑ халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
Аса илтерер: Любовь Мартьяновӑн чӗри 2023 ҫулхи юпа уйӑхӗн 18-мӗшӗнче тапма пӑрахнӑ.
Любовь Васильевна Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи (халӗ — муниципаллӑ округ) Карапаш ялӗнче 1950 ҫулта ҫуралнӑ. Вӑл – 4 сӑвӑ кӗнеки авторӗ.
«Манмаҫҫӗ Сӗнтӗрвӑрри тӑрӑхӗнчи Карапашсем хӑйсен паллӑ ентешне. Вӑл пурӑннӑ ҫурт ҫине ун ячӗпе асӑну хӑми вырнаҫтарни те ҫавнах ҫирӗплетет мар-и-ха? Тав сире, карапашсем...», — хыпарланӑ Лидия Филиппова.
Сӗнтӗрвӑрри тата Куславкка муниципаллӑ округсем ҫак пулӑма тахҫантанпах кӗтнӗ. Икӗ округа ҫыхӑнтаракан ҫула тинех уҫнӑ.
Эппин, халӗ ҫак икӗ муниципаллӑ округра пурӑнакансем ҫул ҫинче 1,5 сехет таран сахалрах ирттерме пултараҫҫӗ.
ЧР Элтеперӗ Олег Николаев каланӑ тӑрӑх, республикӑра хытӑ сий сарман ҫулсене, асфальт ҫула ҫыхӑнтаракансене, пӗтерме тӑрӑшаҫҫӗ. Тепрехинче Элӗк тата Хӗрлӗ Чутай округӗсенчи 3,5 ҫухрӑм тӑршшӗ ҫула асфальт сарасшӑн. Унашкаллисем Вӑрнар, Красноармейски, Йӗпреҫ, Пӑрачкав округӗсенче те пур.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Маклашки ялӗнче пурӑнакансене ҫул ыйтӑвӗ пӑшӑрхантарать. Вӗсем ЧР Элтеперӗ Олег Николаев ирттернӗ тӳрӗ линие те ку ыйтӑва янӑ.
Ыйтӑва айккине сирсе хӑварман. Сӗнтӗрвӑрри район администрацийӗ ҫак ҫула 2024 ҫулӑн пӗрремӗш ҫурринче юсассине пӗлтернӗ. Проектпа смета документацине хатӗрлеҫҫӗ. Палӑртмалла: ҫул 1,6 ҫухрӑм тӑршшӗ.
Сӑмах май, тӳрӗ линие сӗнтӗрвӑррисенчен 55 ыйту килнӗ. Вӗсенчен 30 ытларахӑшӗ Маклашки ҫулӗпе ҫыхӑннӑ.
Соцфонд пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре 100 ҫултан каҫнӑ 50 ҫын пурӑнать. Вӗсенчен 47-шӗ – хӗрарӑмсем. Вӑрӑм ӗмӗрлисем ытларах Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш хулисенче, Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне, Вӑрнар районӗсенче пурӑнаҫҫӗ. Республикӑра 90-99 ҫулсенчи 5,5 пин ытла ҫын кун кунлать.
Чӑваш Енри чи аслӑ ҫын – Муркаш районӗнчи Неонила Белова. Вӑл Москакасси ялӗнче кун кунлать. Пӗлтӗр вӑл юпа уйӑхӗн 28-мӗшӗнче 106 ҫул тултарнӑ. Вӑл – нумай ача амӑшӗ, вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче окоп чавнӑ. 6 ача ҫуратнӑран пенсие 47 ҫулта тухнӑ, анчах 81 ҫул тултариччен ӗҫленӗ.
+16.3 °C